دلایل بنیادین سقوط شاخص بورس + نمودار
تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۲۱۹۶۲۴
به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، چهار اقتصاددان در گزارشی با اشاره به دلایل بنیادین سقوط شاخص بورس، ضمن پرهیز دادن دولت از انجام سه مدل مداخله اشتباه در بازار سهام، خواستار اتخاذ سه رویکرد اصلاحی از سوی دولت شدند.
متن کامل گزارش که به امضای علی مدنیزاده، امیر کرمانی، علی مروی و سید محمد صادق الحسینی رسیده است به این شرح است:
شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تا ۱۲ شهریور ۲۱۸ درصد رشد داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چه عواملی موجب رشد بالای بازار سهام شد؟
عوامل متعددی در این رشد سریع مطرح هستند اما به اختصار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:رشد حجم نقدینگی که در این مقطع عمدتاً از ناحیه کسری بودجه ایجاد شده بود همیشه موتور بازارهای دارایی در اقتصاد ایران بوده و هست. این رشد در کنار نرخ بهره حقیقی بسیار منفی (نرخ سود منهای تورم) در سالهای ۹۷ و ۹۸ و ۹۹ که در نمودار شماره ۲ میبینید و در اقتصاد ایران کم نظیر بوده یکی از مهمترین دلایل ایجاد حباب در بازار داراییها محسوب میشود.
نمودار شماره دو
از دیگر سو اقدامات درست برای محدود کردن تراکنشهای بانکی (در قالب برنامههای مبارزه با پولشویی و فراتر از آن) هم جلوی بسیاری از اقدامات سفته بازانه در سایر بازارها خصوصاً بازار ارز را گرفت و بخش عمدهای از تقاضای سفته بازانه ناشی از دو عامل بالا را به بازار بورس منتقل کرد.
اما ایرادات ساختاری این بازار نظیر درصد شناوری پایین و به اصطلاح کمبود دارایی (asset shortage) در بازار بورس سبب شد این حجم تقاضا با عرضهای محدود روبرو شود. در کنار این، وجود مقررات بیش از حد در بورس (over regulated) نظیر دامنه نوسان ۵ درصد و حجم مبنا و … و نیز عدم واکنش به موقع ارکان تنظیمگر بازار سبب شد تا با تشدید ۳ عامل بالا بزرگترین دور خودفزاینده مثبت در دهههای اخیر اقتصاد ایران برای بیش از ۸ ماه در سالهای ۹۸ و ۹۹ در بورس تهران شکل بگیرد.
از طرف دیگر، ارزشگذاری پایین تاریخی بورس در دهههای گذشته در ایران نیز میتواند یکی از عوامل رشد اخیر باشد. اما نکته اصلی آن است که تنها زمانی میتوان به میزان اهمیت این عامل پی برد که نرخ بهره حقیقی بیش از حد منفی نباشد و مشکل محدودیت شدید عرضه داراییها نیز از بین برود. اتفاقاً این فرآیند اصلاح بازار است که میتواند به سرمایهگذاران بنیادی فرصت تفکیک سهام شرکتهای ارزنده از سهامهای غیر ارزنده و در نتیجه اصلاح قیمتهای نسبی را بدهد.
این امر قطعاً بیشترین کمک را نیز به رشد پایدار و بلندمدت بازار سهام میکند و هر گونه اخلال در این فرآیند اصلاح قیمتهای نسبی شرکتهای بورسی، تنها به رشد بلند مدت بازار سهام آسیب وارد میکند.در این دوره هشدارهای متعدد نسبت به افزایش ریسکهای سرمایهگذاری در بازار سهام و احتمال کاهش جدی شاخص داده شد. از جمله این هشدارها نامه ۲۵ پژوهشگر مالی و اقتصادی بود.
حالا چه نباید کرد؟
۱- ابعاد بورس ما در حال حاضر بسیار بزرگتر از آن است که در صورتی که قیمت تعادلی سهام شرکتها از قیمت فعلی آنها کمتر باشد بتوان با حمایتهای دستوری و مقطعی برخی بازیگران حقوقی از افت بیشتر آن جلوگیری کرد.
مثلاً اگر در شرایطی که بازار حدس میزند قیمت تعادلی کمتر از قیمتهای موجود است با اجبار شرکتهای حقوقی و یا با اعطای تسهیلات برای خرید سهام سعی در حفظ بازار داشته باشیم، این سیاست تنها مسیر خروج سفتهبازان از بازار را هموار کرده و ناترازیهای بورس به سرعت به سایر بازارها علیالخصوص بازار ارز منتقل میشود. این اقدام ریسک بالای بازار بورس را به کل اقتصاد گسترش داده و میتواند ماشه تورمهای بالا در اقتصاد ایران را فعال بکند.
دقت به این نکته ضروری است که نظارت بر عملکرد تعداد بسیار زیادی بازیگر حقیقی و جلوگیری از سفتهبازی آنان در بازار ارز بسیار سختتر از نظارت بر تعداد محدودی بازیگر حقوقی است. از طرف دیگر در صورتی که قیمت تعادلی بازار بیش از قیمتهای فعلی باشد نیازی به حمایت دولت نیست و این افت شاخص توسط خود بازار و سرمایهگذاران با افق برنامهریزی بلندمدت اصلاح میشود.
۲- حمایتهای دستوری از سهامهای خاص –علیالخصوص سهامهای شاخص ساز- تنها منجر به تعویق فرآیند اصلاح قیمتهای نسبی سهامها میشود و به زیان کل بازار خواهد بود. این خلاف سیاستگذاری در جهت منافع عمومی است و قطعاً منجر به فساد شدید شده و در راستای کمک به خروج سریعتر سرمایهگذاران کلان از سهامهای غیر ارزنده و در نهایت سقوط شدیدتر آن سهامها و کل بازار میشود.
۳- نباید با ایجاد محدودیتهای بیشتر جلوی اصلاح قیمتها را گرفت. هر افزایش محدودیتی مثل افزایش حجم مبنا یا کاهش دامنه نوسان سبب کاهش نقدشوندگی بازار شده، فرآیند فزاینده کاهشی و سقوط را تقویت میکند.
چه باید کرد؟
۱- تنها راهکار واقعی حمایت از بورس، کم کردن و کنار گذاشتن مداخلات در قیمت محصول نهایی و در نتیجه افزایش سوددهی شرکتها است. اگر تعزیرات و قیمتگذاریهای تصنعی، فساد آمیز و خلاف مسلمات علم اقتصاد کنار گذاشته شود سود بسیاری از شرکتهای بورسی افزایش یافته و در قیمتهای فعلی ارزنده خواهند شد.
۲- کاهش محدودیتها بر رشد صندوقهای سبدگردان (و نه درآمد ثابت) و در مقابل منوط شدن هر گونه رشد صندوقهای درآمد ثابت به خرید اوراق قرضهی دولتی. این امر منجر به ایجاد پرتفوی متنوع برای سرمایهگذاران میشود و در نتیجه از رفتارهای هیجانی در بازار میکاهد.
۳- جلوگیری از رانتهای فنی ایجاد شده نظیر سر خطی زدن که سبب میشود عدهای با دسترسیهای خاص بتوانند زودتر از بقیه از بازار منفی خارج شده و فرصتهای برابر بازار را از بین ببرند.
مشرق
2025
منبع: جام نیوز
کلیدواژه: بورس اقتصاد جام نیوز سرمایه گذاران اصلاح قیمت ها اقتصاد ایران بازار سهام شرکت ها سهام ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۲۱۹۶۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هفت پله قرمز بورس
شاخص کل در روز گذشته برای هفتمین روز متوالی با افت همراه شد تا افت شاخص در این ۷روز به ۳.۱۹درصد برسد. شکاف دلار نیمایی و آزاد، فقدان اعتماد در بازار، نرخ بهره بالا و نبود اخبار بنیادی امیدوارکننده از جمله موانع رشد بورس در مقطع فعلی محسوب میشوند.
به گزارش دنیای اقتصاد؛ هفتمین روز متوالی منفی و کمجان نماگر اصلی بازار در هفته جاری معاملاتی رقم خورد. روز گذشته سه شاخص اصلی بازار کاهش ارتفاع محدودی داشتند. در این بین دماسنج اصلی تالار شیشهای که به نظر میرسد سطح ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را تثبیت کرده است، روز گذشته با کاهش ارتفاع ۰.۳۴ درصدی همراه شد و در پایان ساعت معاملاتی روز سهشنبه در سطح ۲ میلیون و ۲۳۱ هزار واحدی قرار گرفت.
افت ۷ هزار و ۶۷۴ واحدی نماگر اصلی در حالی محقق شد که نماگر هموزن که شاخصی برای ارزیابی همهجانبه حالوروز نمادهای مختلف بازار سهام است با افت ۰.۳۷ درصدی روبهرو شد و در پایان روز معاملاتی در سطح ۷۴۱ هزار و ۳۴۲ واحدی قرار گرفت.
در این بین شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۱۶ درصد سرخپوش شد و در سطح ۲۴ هزار و ۹۵۷ واحدی کار خود را به اتمام رساند. میانگین ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار میشود، روز گذشته مقدار ۲ هزار و ۹۹۴ میلیارد تومانی را ثبت کرد.
به علاوه ۱۵۲ میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات بازار خارج شد. در این میان سه نماد «فارس»، «شبندر» و «ومعادن» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نمادهای «آریا»، «سپیدار» و «آریان» بیشترین تاثیر را در شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «ذوب»، «کساپا» و «شستا» سه نماد پرتراکنش روز سهشنبه بازار بودند.
روز گذشته بازار در حالی معاملات هجدهمین روز اردیبهشتماه سال جاری را به پایان رساند که همچنان سایه سنگین رکودی و ارزش پایین معاملات گریبانگیر سرمایهگذاری در بورس است. صنایع بورسی در ذرهبین تحلیل و واکاوی با وجود نزدیک شدن به فصل مجامع و احتمال افزایش نرخ، همچنان رونقی را در سطح خود مشاهده نمیکنند. به نظر میرسد تا زمانی که تصمیم مشخصی برای بازگردانی اعتماد ازدسترفته سرمایهگذاران که برخاسته از تصمیمات چندان کارشناسی شده گرفته نمیشود نمیتوان بازار مطلوبی را انتظار داشت.
بازار از نگاه کارشناسانمریم محبی، کارشناس بازار سرمایه، پیرامون وضعیت و روند این روزهای بازار گفت: در یک سال گذشته تبوتاب رخدادهای زیادی نبض بازار را نامنظم کرده است. از سال ۹۲ که جریان معاملات بازار به سمتوسوی برخط شدن پیش رفت، اتفاقات سیاسی، مانند خروج آمریکا از برجام، و تغییر نرخ خوراک شرکتهای پتروشیمی و پالایشی رخ داده است.
با این وجود سرخپوشی عجیبوغریب تابلوی معاملاتی در ۱۷ اردیبهشتماه سال گذشته و ریزش کمسابقه نماگرهای اصلی بازار جزو موضوعاتی بود که بازار سرمایه نتوانسته همچنان تلخی آنها را بهآسانی هضم کند. از این رو با گذشت حدود یک سال از تاریخ مذکور همچنان عملکرد مثبتی از سوی سیاستگذاران برای افزایش شفافیت و بهبود روند خستهکننده بازار صورت نگرفته است.
عملکرد ضعیف سیاستگذاران در راستای افزایش شفافیت، جو مثبت سرمایهگذاری در بازار را با اختلال مواجه میکند و اطمینان ازدسترفته سهامداران بیش از گذشته خدشهدار خواهد شد. از این رو میتوان چنین برداشت کرد که بازار سرمایه متولی چندان دلسوزی ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: نشست روز دوشنبه سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای بررسی ابعاد گوناگون اتفاقات ۱۷ اردیبهشتماه سال ۱۴۰۲ بازار سرمایه را پس از گذشت یک سال آنطور که باید و شاید نمیتوان موثر اطلاق کرد. این کارشناس بازار نسبت به آخرین وضعیت بازار ابراز کرد: بازار سرمایه همچنان نشانههایی از صعود پرقدرت را از خود متبادر نساخته است.
با وجود اینکه به نظر میرسد بازار در سطوح فعلی تثبیت شده باشد و بسیاری از سهام ارزندگی مطلوبی دارند، اما همچنان برای افزایش ارتفاع نماگرهای اصلی بازار همچنان افزایش مداوم ارزش معاملات و بهبود اطمینان سرمایهگذاران نسبت به وضعیت بورس ضروری است؛ بنابراین پیشبینی میشود بازار در آخرین روز معاملاتی هفته جاری روند متعادل مایل به سبزی را پیش رو داشته باشد و روز چهارشنبه از شدت منفیهای روزهای گذشته هفته کاسته شود.
عرفان کاظمزاده، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص روند روزهای اخیر نماگرهای اصلی چنین گفت: اتمسفر بازار آینه تمامنمای جو کلی اقتصاد با غلظتی از رکود است.
ارزش پایین معاملات و عدم اطمینان از شرایط آینده بازار وضعیت مبهمی را برای سرمایهگذاران ترسیم کرده و خریداران تمایل چندانی به سرمایهگذاری در بورس نداشته باشند. این کارشناس بازار سرمایه در خصوص اتفاقات ۱۷ اردیبهشتماه سال گذشته چنین افزود: بازار در یک سال گذشته به ریزش کمسابقه و اتفاقات ۱۷ اردیبهشتماه ۱۴۰۲ واکنش نشان داده است.
با نگاه به گروهها و صنایع گوناگون درمییابیم که بسیاری از نمادها در یک سال گذشته حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد ریزش قیمتی را تجربه کردند. نشست روز دوشنبه سازمان در بررسی این موضوع را میتوان مثبت قلمداد کرد. با این وجود به نظر میرسد بررسی ابعاد موضوع مذکور برای افزایش شفافیت با گذشت یک سال چندان نتیجهبخش نخواهد بود.
این کارشناس بازار افزود: به نظر میرسد سال جاری، سال رکود بازار سرمایه باشد و علیرغم افزایش نرخ برخی بنگاهها و تزریق اخبار مثبت، همچنان وضعیت تعادلی بازار ادامه پیدا خواهد کرد. از طرفی پیشبینی میشود بازار روز چهارشنبه وضعیت متعادل مساعدتری داشته باشد.